[RasitTunca]

   

Arefe ve Bayram Günü ve Gecelerinde Yapılacak Dua ve İbadetler

Arefe günleri ve bayram geceleri, İslam dininde büyük önem taşıyan mübarek zamanlardandır. Bu özel vakitlerde yapılan ibadetler, dualar ve zikirler, Allah'ın rahmet ve mağfiretine nail olmak için önemli fırsatlardır. Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in bu günlerde ibadet ve duaya ayrı bir önem verdiği birçok hadis-i şerifte belirtilmiştir.
Arefe Gününün Fazileti ve Yapılacak İbadetler

Arefe günü, Zilhicce ayının 9. günüdür ve Kurban Bayramı’ndan önceki gündür. Hac ibadetini yerine getirenler için Arafat’ta vakfe durmak en önemli farzlardan biridir. Hacı olmayanlar için de bu günün büyük bir fazileti vardır.

Arefe Günü Yapılacak İbadetler:

    Oruç Tutmak:

        Arefe günü oruç tutmak, bir yılın ve ertesi yılın günahlarının bağışlanmasına vesile olur. Peygamberimiz (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:
        “Arefe günü orucu, geçmiş ve gelecek bir yılın günahlarına kefaret olur.” (Müslim)

        Ancak hacı olanların arefe günü oruç tutması mekruh görülmüştür; çünkü bu günü ibadet ve dua ile geçirmeleri daha faziletlidir.

    Çokça İstiğfar ve Dua Etmek:

        Arefe günü, duaların kabul olduğu müstesna zamanlardandır. Peygamber Efendimiz (s.a.v.):
        “Arefe gününden daha çok Allah’ın cehennemden kul azat ettiği bir gün yoktur.” (Müslim) buyurmuştur.

        Bu günde bolca “Lâ ilâhe illallâhu vahdehû lâ şerîke leh, lehü’l-mülkü ve lehü’l-hamdü ve hüve alâ külli şey’in kadîr” zikri çekilmelidir.

    Kelime-i Tevhid ve Tekbir Getirmek:

        Arefe günü sabah namazından itibaren bayramın dördüncü günü ikindi namazına kadar farz namazların ardından teşrik tekbirleri getirilir:
        “Allâhü ekber, Allâhü ekber, lâ ilâhe illallâhü vallâhü ekber, Allâhü ekber ve lillâhi’l-hamd.”

Bayram Gecelerinin Fazileti ve İbadetler

Bayram geceleri (Kurban Bayramı ve Ramazan Bayramı’nın arife geceleri) mübarek vakitlerdendir. Bu geceleri ihya etmek büyük sevaptır.

Bayram Gecesi Yapılacak İbadetler:

    Namaz Kılmak ve Kuran Okumak:

        Bayram gecesini ibadetle geçirmek, Allah’ın rızasını kazanmaya vesiledir. Bu gecede tesbih namazı, teheccüd namazı kılınabilir ve bolca Kur’an-ı Kerim okunabilir.

    Dua ve Tövbe Etmek:

        Peygamber Efendimiz (s.a.v.):
        “Beş gece vardır ki, o gecelerde yapılan dualar geri çevrilmez: Recep’in ilk gecesi, Şaban’ın on beşinci gecesi, Cuma gecesi, Ramazan Bayramı gecesi ve Kurban Bayramı gecesi.” (Beyhaki) buyurmuştur.

        Bu gecede tövbe-istiğfar edilmeli, salavat getirilmeli ve hayır dualar yapılmalıdır.

Bayram ve Arefe Günlerinde Okunacak Özel Dualar

Bayram ve arefe günleri, İslam dininde duaların kabul olduğu müstesna zamanlardandır. Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’den nakledilen ve büyük âlimlerce tavsiye edilen bazı özel dualar şunlardır:

1. Arefe Günü Okunacak En Faziletli Dua

Peygamberimiz (s.a.v.), arefe günü şu duanın çokça yapılmasını tavsiye etmiştir:

    "لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَرِيكَ لَهُ، لَهُ الْمُلْكُ وَلَهُ الْحَمْدُ، وَهُوَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ"
    "Lâ ilâhe illallâhu vahdehû lâ şerîke leh, lehü’l-mülkü ve lehü’l-hamdü ve hüve alâ külli şey’in kadîr."
    Anlamı: "Allah'tan başka ilah yoktur, O tektir, ortağı yoktur. Mülk O’nundur, hamd O’nadır. O her şeye kadirdir."

Fazileti:

    Bu zikir, arefe günü en faziletli dualardan biridir.

    Hadis-i şerifte, bu duayı çokça okuyanın günahlarının bağışlanacağı ve duasının kabul edileceği müjdelenmiştir.

2. Bayram Gecelerinde Okunacak Dua

Bayram geceleri, duaların reddedilmediği mübarek vakitlerdendir. İbn Abbas (r.a.)’dan rivayetle, Peygamberimiz (s.a.v.) bayram geceleri şu duayı çokça okurdu:

    "اللَّهُمَّ اجْعَلْنَا فِيهِ مِنَ الْعَائِدِينَ، وَاغْفِرْ لَنَا يَا غَفَّارُ"
    "Allâhümme’c’alnâ fîhi mine’l-âidîn, vağfir lenâ yâ Gaffâr."
    Anlamı: "Allah’ım, bizi bu bayramda (günahlardan) dönenlerden eyle. Bizi bağışla ey çok bağışlayan!"

Fazileti:

    Bu dua, bayram gecesi günahlardan tövbe etmek ve Allah’ın affına nail olmak için okunur.

3. Arefe Günü Okunacak Kabul Dua (En Meşhur Arefe Duası)

Hz. Ali (r.a.)’dan rivayetle, Peygamber Efendimiz (s.a.v.) arefe günü şu duayı okurdu:

    "سُبْحَانَ الَّذِي فِي السَّمَاءِ عَرْشُهُ، سُبْحَانَ الَّذِي فِي الْأَرْضِ حُكْمُهُ، سُبْحَانَ الَّذِي فِي الْقَبْرِ قَضَاؤُهُ، سُبْحَانَ الَّذِي فِي الْبَحْرِ سَبِيلُهُ، سُبْحَانَ الَّذِي فِي النَّارِ سُلْطَانُهُ، سُبْحَانَ الَّذِي فِي الْجَنَّةِ رَحْمَتُهُ، سُبْحَانَ الَّذِي فِي الْقِيَامَةِ عَدْلُهُ، سُبْحَانَ اللَّهِ عَلَى مَا أَعْطَى، سُبْحَانَ اللَّهِ عَلَى مَا ابْتَلَى، سُبْحَانَ اللَّهِ عَلَى مَا قَضَى، سُبْحَانَ الرَّءُوفِ الرَّحِيمِ"
    "Sübhânellezî fi’s-semâi arşuhû, sübhânellezî fi’l-ardı hukmuhû, sübhânellezî fi’l-kabri kazâuhû, sübhânellezî fi’l-bahri sebîluhû, sübhânellezî fi’n-nâri sultânuhû, sübhânellezî fi’l-cenneti rahmetuhû, sübhânellezî fi’l-kıyâmeti adluhû, sübhânallâhi alâ mâ a’tâ, sübhânallâhi alâ mâ-btelâ, sübhânallâhi alâ mâ kazâ, sübhâne’r-Raûfi’r-Rahîm."

Anlamı:
"Arşı gökte olan Allah her türlü eksiklikten uzaktır. Hükmü yerde geçen Allah her türlü noksandan münezzehtir. Kabirde kazası geçerli olan Allah her türlü kusurdan beridir. Denizde yolu olan Allah her türlü ayıptan uzaktır. Ateşte saltanatı olan Allah her türlü eksiklikten münezzehtir. Cennette rahmeti olan Allah her türlü noksandan beridir. Kıyamette adaleti tecelli eden Allah her türlü kusurdan uzaktır. Verdiği nimetlerle tüm eksikliklerden münezzeh olan Allah’ım! İmtihan ettiği şeylerle her türlü ayıptan uzak olan Allah’ım! Hükmettiği şeylerle her türlü noksandan münezzeh olan Allah’ım! Ey çok şefkatli ve merhametli olan Allah’ım! Seni her türlü eksiklikten tenzih ederim."

Fazileti:

    Bu dua, arefe günü Allah’ın büyüklüğünü zikretmek ve O’nun rahmetini celbetmek için okunur.

4. Bayram Sabahı Okunacak Dua

Bayram sabahı, müminlerin birbirleriyle bayramlaştığı ve sevinçlerini paylaştığı bir vakittir. Bu günde şu dua okunabilir:

    "تَقَبَّلَ اللَّهُ مِنَّا وَمِنْكُمْ، وَأَحَالَ اللَّهُ عَلَيْنَا وَعَلَيْكُمْ بِكُلِّ خَيْرٍ"
    "Tekabbelallâhu minnâ ve minküm ve ehâlellâhu aleynâ ve aleyküm bi-küllî hayr."
    Anlamı: "Allah bizden ve sizden kabul etsin. Allah bize ve size her türlü hayırla ihsanda bulunsun."

Fazileti:

    Bu dua, bayramlaşma esnasında okunur ve karşılıklı hayır dileklerini içerir.

5. İmam Gazâlî’den Tavsiye Edilen Bayram Duası

İmam Gazâlî (rh.a.), "İhyâu Ulûmi’d-Dîn" adlı eserinde bayram geceleri için şu duayı tavsiye etmiştir:

    "اللَّهُمَّ أَظْلَمَتِ الدُّنْيَا وَأَشْرَقَتِ الْآخِرَةُ، فَاجْعَلْنَا مِنْ أَهْلِ النُّورِ يَوْمَ لَا ظَلَامَ وَلَا لَيْلَ"
    "Allâhümme ezlemeti’d-dünyâ ve eşrakati’l-âhırah, fe’c’alnâ min ehli’n-nûri yevme lâ zalâme ve lâ leyl."
    Anlamı: "Allah’ım! Dünya karardı, ahiret aydınlandı. Bizi, ne karanlığın ne de gecenin olmadığı (kıyamet) gününde nurlu kimselerden eyle!"

Sonuç

Arefe ve bayram günleri, duaların kabul olduğu, ibadetlerin kat kat sevap kazandırdığı özel zamanlardır. Bu mübarek vakitlerde Peygamberimiz (s.a.v.)’den nakledilen duaları okumak, büyük âlimlerin tavsiyelerine uymak ve bu günleri Allah’a yakınlaşmak için değerlendirmek en güzel ibadetlerdendir.

Kaynaklar:

    Tirmizî, Daavât

    İbn Mâce, Duâ

    İhyâu Ulûmi’d-Dîn (İmam Gazâlî)

    Riyâzü’s-Sâlihîn

Bu duaları ihlasla okuyarak, arefe ve bayramın bereketinden en güzel şekilde istifade edebiliriz. Hayırlı bayramlar!

    Sadaka Vermek ve Bayram Sevincini Paylaşmak:

        Bayram gecesi ve gününde sadaka vermek, fakirleri sevindirmek sünnettir. Aile fertleriyle ve mümin kardeşlerle bayramlaşmak, muhabbeti artırır.

Bayram Günü Yapılacak Sünnetler:

    Erken kalkıp gusül almak.

    Misvak kullanmak, güzel koku sürünmek.

    Temiz ve yeni elbiseler giymek.

    Bayram namazına yürüyerek gitmek ve tekbir getirmek.

    Namazdan sonra müminlerle bayramlaşmak, helalleşmek.

    Akrabaları ziyaret etmek, hasta ve yetimleri görmek.

Sonuç

Arefe günleri ve bayram geceleri, Allah’ın rahmetinin coştuğu, duaların kabul olduğu ve ibadetlerin kat kat sevap kazandırdığı müstesna zamanlardır. Bu vakitleri oruç, namaz, zikir, dua ve sadaka ile değerlendirmek, müminler için büyük bir kazançtır.

“Şüphesiz Allah, kendisine tövbe edenleri, temizlenenleri ve kendisine yönelenleri sever.” (Bakara, 222)

Bu mübarek günleri en güzel şekilde değerlendirmek temennisiyle…

Kaynaklar:

    Sahih-i Müslim, İbn Mâce, Tirmizî

    Riyâzü’s-Sâlihîn

    İhyâ-u Ulûmi’d-Dîn (İmam Gazâlî)


Bayram ile İlgili Hadisler


Bayram ile ilgili hadisler nelerdir? Peygamberimizin (s.a.v.) bayram hakkındaki bazı hadis ve sözleri...

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimizin bayram ile ilgili hadis-i şerifleri.

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem Efendimiz buyurur:
“Ramazan ve Kurban Bayramı gecesini sevâbını Allah’tan umarrak ihya edenin kalbi, kalblerin öldüğü gündde ölmez.” (İbn Mâce, Sıyam, 68)


Hz. Âişe radıyallahu anh anlatıyor:

“Yanımda ensarın cariyelerinden iki küçük kız Buâs gününe dair (ensarı öven ve düşmanlarını yeren sözlerden oluşan) şarkılar söylüyorlardı. Bu iki küçük kız şarkıcı da değillerdi. Bu esnada Ebûbekir yanıma girdi ve ‘Resûlullah’ın evinde şeytan işi çalgılar ha!’ dedi. Bu olay bayram günü yaşanmıştı. Resûlullah bunun üzerine, ‘Ebûbekir! Her toplumun bir bayramı vardır, bu da bizim bayramımızdır.’ buyurdu.” (Müslim, Îdeyn, 16; B952 Buhârî, Îdeyn, 3)


Enes bin Mâlik radıyallahu anh anlatıyor:

“Hz. Peygamber Medine’ye geldiğinde halkın eğlence ile geçirdiği iki gün vardı. Hz. Peygamber: ‘Bu iki gün(ün özelliği) nedir?’ diye sordu. ‘Câhiliye döneminde o günlerde eğlenirdik.’ dediler. Bunun üzerine Resûlullah şöyle buyurdu: ‘Şüphesiz Allah sizin için o günleri onlardan daha hayırlı olan Kurban ve Fıtır (Ramazan) bayramlarıyla değiştirdi.’” (Ebû Dâvûd, Salât, 239)


Berâ bin Âzib radıyallahu anh anlatıyor:

“Hz. Peygamber’in hutbe verirken şöyle buyurduğunu işittim: ‘Bugün ilk işimiz, (bayram) namazı kılmak, sonra dönüp kurban kesmektir. Böyle yapanlar, sünnetimize uygun davranmış olur.’” (Buhârî, Îdeyn, 3)

İbn Ezher’in azatlı kölesi Ebû Ubeyd (radıyallahu anh) anlatıyor:

“Ömer b. Hattâb ile birlikte bir bayram geçirdim. Ömer geldi, namazı kıldırdı. Sonra cemaate dönerek bir konuşma yaptı ve şöyle dedi: ‘Resûlullah şu iki günde oruç tutmanızı yasakladı: Biri, Ramazan orucunuzu bitirip de bayram ettiğiniz gün, diğeri de kurbanlarınızı kesip etini yediğiniz gündür.’” (Müslim, Sıyâm, 138; Buhârî, Savm, 66)


Ebû Hüreyre’den radıyallahu anh rivayet edildiğine göre, Hz. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurmuştur:

“Ramazan, oruca başladığınız gün; Ramazan Bayramı, orucu bitirdiğiniz gün; Kurban Bayramı da kurban kestiğiniz gündür.” (Tirmizî, Savm, 11)


Bayram Günlerinin Adabı

1) Bayram Namazının Vucubiyeti

(1) Amre bin Revaha (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:

“Bayram namazlarında her izar (elbise) sahibi kimsenin musallaya çıkması vacibdir!”

Ahmed bin Hanbel Müsned 27082, Ebu Nuym el-Hilye 7/163, Tayalisi 1622, Beyhaki 3/306, Albânî Sahihu’l-Cami’ 7105

(2) Ümmi Atiye (Radiyallahu Anha) şöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Ramazan ve Kurban Bayramı günlerinde evlenmemiş kızları, hayızlı genç kadınları ve perde ehli kadınları musallaya çıkarmamızı bize emrederdi. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:

“Hayızlı kadınlar namazdan uzak durur, hayır ve Müslümanların dualarını müşahede eder onlara iştirak ederler.”

Ben:

Ya Rasulallah! Herhangi birimizin cilbabı olmayabiliyor? dedim.

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:

“Din kardeşi, kendinin cilbabından (elbisesinden) birini ona giydirsin!”

Müslim 890/12, Buhari 936, Ebu Davud 1136, Nesei 1557, İbni Mace 1307, Darimi 1/377, Ahmed bin Hanbel Müsned 5/84, 85

(3) Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma) şöyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) kızlarına ve eşlerine bayram namazlarında musallaya çıkmalarını emrederdi.”

Ahmed bin Hanbel Müsned 2054, Tayalisi 1622, İbni Ebi Şeybe 2/87/1, Albânî Sahihu’l-Cami’ 4888

(4) Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma) şöyle dedi:

“Bir Ramazan veya Kurban Bayramı günü ben Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile beraber musallaya çıktım. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bayram namazını kıldırdı sonra hutbe okudu...”

Buhari 932, Müslim 884/2, Humeydi 476, Ebu Davud 1142, Nesei 1568, Tirmizi 537, İbni Mace 1273

2) Bayram Namazının Vakti

(5) Yezid bin Humeyr Er-Rahabiy (Rahmetullahi Aleyh) şöyle dedi:

“Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in ashabından, Abdullah bin Busr (Radiyallahu Anh) insanlarla birlikte Ramazan veya Kurban Bayramı günü musallaya çıktı. İmamın bayram namazını geciktirmesini reddederek şöyle dedi:

Şüphesiz ki, bizler şu saatte bayram namazını bitirmiştik. Bu namazı bitirme vakti kerahet vaktinin geçtiği ve nafile namaz kılmanın mubah olduğu zamandır.”

Ebu Davud 1135, İbni Mace 1317, Hâkim 1/295, Beyhaki 2/282, Albânî İrvâu'l-Ğalîl Fî Tahrîci Ehâdîsi Menari's-Sebîl 3/101

3) Bayram Namazı İçin Ezan ve Kamet Yoktur!

(6) Cabir bin Semure (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:

“Ben Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile her iki bayram namazını ezansız ve kametsiz olarak sadece bir kere veya iki kere kılmadım birçok defa kıldım.”

Müslim 887/7, Ebu Davud 1148, Tirmizi 532, İbni Ebi Şeybe 2/74/1, Begavi 1100, Ahmed bin Hanbel Müsned 5/91, 98, İbni Hibban 2819

(7) Cabir bin Abdullah (Radiyallahu Anhuma) şöyle dedi:

“Bayram günü Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile beraber namazda hazır bulundum. Hutbeden önce ezansız ve kametsiz olarak namaza başladı.”

Müslim 885/4, Ebu Davud 1141, Nesei 1574, Darimi 1/375, İbni Huzeyme 2/356, Beyhaki 3/296, Ahmed bin Hanbel Müsned 3/318

4) Bayram Namazı Hutbeden Öncedir

(8) Bera bin Azib (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:

Ben Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’i hutbe okurken işittim şöyle buyurdu:

“Bu günümüzde yapacağımız ilk şey namaz kılmamızdır. Sonra dönüp kurban kesmemizdir. Herkim böyle yaparsa bizim sünnetimize uygun hareket etmiş olur.”

Buhari 914, Müslim 1961/7, Nesei 1562, İbni Hibban 5907, Ebu Davud 2800, Ahmed bin Hanbel Müsned 18507

(9) Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma) şöyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Kurban ve Ramazan Bayramında önce namazı kıldırır sonra namazın ardından hutbe irad ederdi.”

Buhari 920, İbni Hibban 2826, Ahmed bin Hanbel Müsned 5667, İbni Huzeyme 1443

(10) Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma) şöyle dedi:

“Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem), Ebu Bekir ve Ömer (Radiyallahu Anhuma) bayram namazlarının ikisini de hutbeden önce kıldırıyorlardı.”

Buhari 922, Müslim 888/8, Nesei 1563, Tirmizi 531, İbni Mace 1276

5) Bayram Namazının İki Rekât Oluşu

(11) Ömer bin el-Hattab (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:

“(Akşam namazı hariç) yolculuk namazı iki rekâttır; Ramazan ve Kurban Bayramı namazları iki rekâttır; Nebiniz Muhammed (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in diliyle noksansız tamamdır!”

Nesei 1419, İbni Mace 1064, İbni Ebi Şeybe 2/93/1, İbni Huzeyme 1425, Ahmed bin Hanbel Müsned 1/37, Albânî İrvâu'l-Ğalîl Fî Tahrîci Ehâdîsi Menari's-Sebîl 638

(12) Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma) şöyle dedi:

“Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Ramazan Bayramı günü musallaya çıktı, iki rekât (bayram) namazını kıldırdı. Ondan önce ve sonra başka namaz kılmadı! Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in yanında Bilal da vardı.”

Buhari 944, Müslim 884/13, Ebu Davud 1159, Nesei 1586, Tirmizi 537, Darimi 1/376, İbni Mace 1291

6) Bayram Namazlarında Sütre

(13) Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma) şöyle dedi:

“Ramazan ve Kurban Bayramı günleri musallada Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in önüne bir harbe sütre yapılır sonra Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ona doğru namaz kılardı.”

Buhari 930, Müslim 501/245, Ebu Avane 2/48, Ebu Davud 687, Nesei 746, İbni Mace 1305

7) Bayram Namazının Tekbirleri

(14) Abdullah bin Amr (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:

“Ramazan bayramında tekbir (getirmek) birinci rekâtte yedi, ikinci rekâtte beş keredir. Kıraat her iki rekâtte de tekbirlerden sonradır.”

Ebu Davud 1151, İbni Mace 1278, İbnu’l-Carud 262, Darekutni 2/48, Beyhaki 3/285, Ahmed bin Hanbel Müsned 2/180, Albânî İrvâu'l-Ğalîl Fî Tahrîci Ehâdîsi Menari's-Sebîl 3/108

(15) Aişe (Radiyallahu Anha) şöyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Ramazan ve Kurban Bayramı namazlarında rüku tekbirleri dışında birinci rakette yedi, ikinci rakette beş kere tekbir alırdı.”

Ebu Davud 1149-1150, İbni Mace 1280

(16) Âtâ (Rahmetullahi Aleyh) şöyle dedi:

“Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma) bayram namazının ilk rekâtında iftitah tekbiri ile yedi tekbir alırdı. Diğerinde rüku tekbiriyle altı tekbir alırdı. O tekbirlerin hepsi de kıraatten önce idi.”

İbni Ebi Şeybe, Firyabi Ahkamu’l-İdeyn 1/136, Albânî İrvâu'l-Ğalîl Fî Tahrîci Ehâdîsi Menari's-Sebîl 3/111

8) Bayram Namazının Kıraati

(17) Semure (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:

“Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bayram namazlarında ‘Sebbihisme Rabbike’l-Ağla’ ve ‘Hel Etâke Hadîsu’l-Gaşiye’ ayetleriyle başlayan Sureleri okuyordu.”

Ahmed bin Hanbel Müsned 5/7, İbni Ebi Şeybe 2/81/3, Beyhaki 3/294, Tabarani Mucemu’l-Kebir 6774, Albânî İrvâu'l-Ğalîl Fî Tahrîci Ehâdîsi Menari's-Sebîl 644

(18) Ebi Vakidu’l-Leysî (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:

“Ömer bin el-Hattab (Radiyallahu Anh) bana Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’in bayram günlerinde bayram namazında ne okuduğunu sordu.

Ona:

“İkterabeti’s-Sâatu Venşekka’l-Kamer” ve “Kâf” Surelerini okurdu dedim.”

Müslim 891/15, Malik 1/180, Ebu Davud 1154, Nesei 1566, Tirmizi 534, İbni Mace 1282

9) Bayram Namazında Hutbe

(19) Cabir bin Abdullah (Radiyallahu Anhuma) şöyle dedi:

Bayram günü Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile namazda beraberdim. Hutbe okumadan önce ezansız ve kametsiz namaza başladı. Sonra Bilal’e yaslanarak ayaküstü durup Allah’a karşı takvalı olmayı emir, O’na itaatli olmaya teşvik ederek halka vaaz ve nasihatte bulundu. Sonra kadınların olduğu yere geldi. Onlara da vaaz ve nasihat etti ve şöyle buyurdu:

“Sadaka verin! Muhakkak ki, siz kadınların çoğu cehennem kütüğüdür!”

Kadınların en hayırlılarından yanakları kırmızı olan bir kadın ayağa kalkıp:

Ya Rasulallah! Niçin dedi. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:

“Kuşkusuz ki, siz halinizden çok şikâyet eder, kocalarınızın ihsanına karşı nankörlük edersiniz!”

Bunun üzerine kadınlar kendi ziynet eşyalarını tasadduk etmeye (Yani sadaka vermeye) başladılar. Bilal’in elbisesinin içine küpelerini ve yüzüklerini atıyorlardı.”

Müslim 885/4, Darekutni 2/47/16, Ahmed bin Hanbel Müsned 3/314, Albânî İrvâu'l-Ğalîl Fî Tahrîci Ehâdîsi Menari's-Sebîl 3/99

(20) Ebu Saîd el-Hudri (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Kurban ve Ramazan Bayramı günlerinde musallaya çıkardı. Orada önce namazla başlardı. Namazı kıldırıp selamı verince cemaat namaz kıldığı yerde otururken ayağa kalkar ve onlara yönünü dönerdi. Şayet kendisinin bir müfreze gönderme ihtiyacı olursa bunu insanlara söylerdi. Veya başka bir şeye ihtiyacı olursa onu insanlara emrederdi. Hutbesinde şöyle buyururdu:

“Sadaka verin! Sadaka verin! Sadaka verin!”

Ebu Saîd el-Hudri (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:

En çok sadaka verenler de kadınlar olurdu. Ondan sonra musalladan eve dönerdi. İnsanlar hep böyle amel etmeye devam ettiler. Derken Mervan bin Hakem, Medine’ye vali oldu. Ben Mervan ile yan yana yürüyerek çıktım ve musallaya geldik. Musallaya vardığımızda baktım ki, Kesir bin Salt oraya çamur ve kerpiçten bir minber yapmış. Derken Mervan’ın eli benim elimi çekiyor. O beni minbere doğru ben de onu namaza doğru çekiyordum. Bu durumu görünce ona:

İşe namaz ile başlama nerede kaldı? dedim. Mervan:

Hayır, öyle değil, ey Ebu Saîd! Senin o bildiğin terk olundu dedi. Ben de:

Hiç de öyle değil, nefsim elinde olan Allah’a yemin ederim ki, benim bildiğimden daha hayırlı bir şey yapamazsınız dedim. Ebu Saîd el-Hudri (Radiyallahu Anh) bu sözünü üç kere söyledikten sonra dönüp gitmiştir.”

Müslim 889/9, Buhari 918, Nesei 1575

(21) Abdullah bin es-Sâib (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) ile beraber bayram namazında hazır bulundum. Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bayram namazını bitirince şöyle buyurdu:

“Biz şimdi hutbe okuyacağız, hutbede hazır olmak isteyen otursun. Kim de gitmek isterse o gidebilir.”

Ebu Davud 1155, Nesei 1570, İbni Mace 1290

10) Bayram Gününün Adabı

(22) Nafi (Rahmetullahi Aleyh) şöyle dedi:

“Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma) Ramazan Bayramı günü musallaya gitmeden önce gusül abdesti alırdı.”

Malik 1/177/2, Abdurrezzak 5753, İbni Ebi Şeybe 2/86/3, Begavi 2/167

(23) Abdullah ibni Abbas (Radiyallahu Anhuma) şöyle dedi:

“Şüphesiz ki, ben Ramazan Bayramı ve Kurban Bayramı için gusül abdesti alırım.”

Abdurrezzak 5756, İbni Ebi Şeybe 2/86/4

(24) İbni Bureyde babasından rivayet ederek şöyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Ramazan Bayramı günü bir şey yemeden namaza çıkmazdı. Kurban Bayramı günü ise evine dönene kadar bir şey yemezdi.”

İbnu’l-Munzir Evsad 2106, İbni Huzeyme 1426, İbni Mace 1756, İbni Hibban 2812, Tirmizi 542, Hâkim 1088

(25) Cabir bin Semure (Radiyallahu Anh) den şöyle dedi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Ramazan Bayramı günü bayram namazına gitmeden önce mutlaka birkaç tane hurma yerdi.”

Tabarani Mucemu’l-Kebir 2039, İbni Hibban 2814, Hakim 1089, Albânî Sahihu’l-Cami’ 4865

(26) Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh) den şöyle dedi:

“Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bayram günü bayram namazına herhangi bir yoldan çıktığı vakit yolunu değiştirerek o yoldan başka bir yoldan evine dönerdi.”

Tirmizi 541, Ebu Davud 1156, Hakim 1/296, İbni Mace 1299

(27) Cabir bin Abdullah (Radiyallahu Anhuma) şöyle dedi:

“Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bayram günü namaza çıktığı vakit dönüşte gittiği yola muhalefet eder başka yoldan dönerdi.”

Buhari 941, Albânî İrva 637

(28) Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma) şöyle haber verdi:

“Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Ramazan Bayramı günü evinden çıktığı andan musallaya gelinceye kadar tekbir getirirdi.”

Darekutni 2/44/ Hakim 1105 Beyhaki 3/298

(29) Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma) Ramazan ve Kurban Bayramı günü musallaya giderken oraya varıncaya kadar tekbir getirir ve onu açıktan söylerdi. Sonra orada imam gelinceye kadar tekbir getirmeye devam ederdi.”

İbni Ebi Şeybe 2/70/1, Darekutni 2/45/8, Albânî İrvâu'l-Ğalîl Fî Tahrîci Ehâdîsi Menari's-Sebîl 650

(30) Abdullah ibni Mesud (Radiyallahu Anhuma) şöyle dedi:

“Teşrik günlerinin tekbirleri şu sözlerle sabittir. O teşrik günlerinde şöyle tekbir getiriyordu:

Allah-u Ekber, Allah-u Ekber, La İlahe İllallahu Vallahu Ekber, Allah-u Ekber, Velillahilhamd.”

İbni Ebi Şeybe 2/73-74, Beyhaki 3/315, Albânî İrvâu'l-Ğalîl Fî Tahrîci Ehâdîsi Menari's-Sebîl 3/125

(31) Ali bin Ebi Talib (Radiyallahu Anh) Arefe Günü sabah namazından sonra teşrik günlerinin son günü ikindi namazına kadar tekbir getirirdi. Son günün ikindi namazının akabinde de yine tekbir getirirdi.”

İbni Ebi Şeybe 2/72/1, Beyhaki 3/314, Albânî İrvâu'l-Ğalîl Fî Tahrîci Ehâdîsi Menari's-Sebîl 3/125

(32) Abdullah ibni Ömer ve Ebu Hureyre (Radiyallahu Anhum) Teşrik günlerinde Zilhicce ayının 10, 11, 12 ve 13’cü günleri Pazar yerlerine gider, tekbir getirirlerdi. İnsanlar da onların tekbirlerine iştirak ederek tekbir getirirlerdi.”

Buhari 926

11) Bayram ve Cuma Aynı Güne Denk Gelirse Ne Yapılır?

(33) Ebu Hureyre (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:

Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:

“Bu gününüzde iki bayram birleşti. Dileyen kimse için bayram namazı, Cuma namazına bedel olarak yeter. Fakat biz Cuma’yı da kılacağız inşallah.”

Ebu Davud 1073, İbni Mace 1311, 1312, Hakim 1064, Albânî Sahihu’l-Cami 4365

12) Kurbanın Namazdan Önce Kesilmesinin Nehyi

(34) Enes (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:

Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyurdu:

“Herkim bayram namazından önce kurbanını kesti ise onu tekrar etsin!”

Bunun üzerine bir adam ayağa kalktı ve:

Bu gün et yemek arzulanan bir gündür dedi. Sonra komşularının fakirliğinden ve ihtiyaçlarından bahsetti. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) adamın sözlerini doğrular gibiydi. O adam:

Benim yanımda et için kesilecek iki koyundan daha sevgili yaşına girmemiş bir oğlak var dedi. Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’de ona oğlağı kurban etmesi için izin verdi. Enes (Radiyallahu Anh):

Ben bu ruhsat ondan başkaları için de geçerli mi? bilmiyorum! dedi.

Buhari 916, Müslim 1962/10, Nesei 4408, İbni Mace 3151, Beyhaki 9/277, Ahmed bin Hanbel Müsned 3/113

(35) Bera bin Âzib (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:

Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)’i hutbe okurken işittim şöyle buyuruyordu:

“Bu günümüzde yapacağımız ilk şey namaz kılmamızdır. Sonra dönüp kurban kesmemizdir. Herkim böyle yaparsa bizim sünnetimize uygun hareket etmiş olur.”

Buhari 914, Müslim 1961/7, Nesei 1562, İbni Hibban 5907, Ebu Davud 2800, Ahmed bin Hanbel Müsned 18507

(36) Abdullah ibni Ömer (Radiyallahu Anhuma) şöyle dedi:

“Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) kurbanlığını musallada keserdi.”

Buhari 939, Ebu Davud 2811, Nesei 1588, 4378, İbni Mace 3161

13) Bayram Günlerinde Oruç Tutmanın Nehyi

(37) Ebu Ubeyd şöyle dedi:

“Ben, Ömer bin el-Hattab (Radiyallahu Anh) ile beraber bayram namazında hazır bulundum.

Ömer bin el-Hattab (Radiyallahu Anh) hutbede şöyle dedi:

Bu iki bayram günleri varya Rasulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bu günlerde oruç tutmayı nehyetti! Birincisi oruçtan çıktığınız Ramazan Bayramınızın günü, diğeriyse kestiğiniz kurbanlarınızın etinden yediğiniz gündür.”

Buhari 1853, Müslim 1137/138, Malik 1/178, Ebu Davud 2416, Tirmizi 771, İbni Mace 1722, Beyhaki 4/297

(38) Ebu Saîd el-Hudri (Radiyallahu Anh) şöyle dedi:

“Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Ramazan Bayramı günü oruç tutmayı yasakladı!”

Buhari 1854, Müslim 1138/141, Ebu Davud 2417, Tirmizi 772, İbni Mace 1721

Bayram Günlerinde Yapılması Gereken Şeyler

1) Bayram namaz için gusül abdesti almak müstehaptır.

2) Ramazan Bayramında namaza bir şeyler yiyerek çıkmak, Kurban Bayramında ise kurbanını kesinceye kadar bir şeyler yememek sünnettir.

3) Namaza giderken yürüyerek gitmek ve kullanılan yolu eve dönüşte değiştirmek sünnettir.

4) Namaz kılınan yere giderken yüksek sesle tekbir getirmek sünnettir.

5) Kurban Bayramının teşrik günlerinde teşrik tekbirleri getirmek müstehaptır. Bu vakitler Arefe Günü sabah namazıyla başlar, bayramın son günü ikindi namazı sonrasına kadar devam eder.

6) Bayram günlerinde oruç tutmak yasaktır!

7) Bayram günü önce namaz kılınır, sonra hutbe okunur. Hutbeyi dinlemek vacip değildir.

8) Bayram namazının vakti, sabahki kerahet vaktinin çıkmasıyla başlar.

9) Namazın mescidde değil de musallada yani açık arazide kılınması sünnettir. Ama imkân yoksa mescidde de kılınabilir.

10) Namaza, kadınlar ve çocuklar katılması vaciptir!

11) Bayram namazı için ezan ve kamet okunmaz!

12) Bayram namazı iki rekâttır. Bayram namazından önce ve sonra başka namaz kılınmaz!

13) Bayram namazında birinci rekâtte 7 ve ikinci rekâtte 5 olmak üzere toplam 12 tekbir alınır. Tekbirlerin hepsi de rekâtlerin evvelinde yani kıraatten öncedir.

14) Bayram namazlarının kıraatinde Fatiha Suresinden sonra birinci rekâtte A’lâ, ikinci rekâtte Ğâşiye veya birinci rekâtte Kamer, ikinci rekâtte Kâf Sureleri okunur.

15) Bayram ve Cuma aynı güne denk gelirse, dileyen kişi Cuma namazını kılmayabilir.


Bu makale, arefe ve bayram günlerinin faziletlerini ve bu zamanlarda yapılması gereken ibadetleri özetlemektedir. Daha detaylı bilgi için hadis kaynaklarına ve fıkıh kitaplarına müracaat edilebilir.


Resim Kaynak:

Freepik Pikaso

Karoglan Raşit Tunca Makalesi

Raşit Tunca ve DeepSeek

Schrems, 05.06.2025